24 grudnia 2015 roku została opublikowana ustawa z dnia 16 grudnia 2015 roku o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 roku poz. 2183). Lektura tego dość zawiłego tekstu oraz sprzeczne (nie zawsze zgodne z faktami) informacje medialne zainspirowały nas do „rozszyfrowania” zawiłości art. 139 ustawy o kierujących pojazdami. Trudno uchwycić pełny kontekst bez żmudnego przeszukiwania ustawy. Mamy nadzieję, że ta „ściąga” pozwoli zrozumieć przepisy zawieszone do 1 stycznia 2017 roku.
W art. 3 pkt. 7 nowelizacja ustawy zawiera odniesienia do:
- Art. 13. ust. 1 pkt 1 lit. b – o treści „b) prawo jazdy kategorii B uzyskane po raz pierwszy wydaje się na okres, o którym mowa w art. 91 ust. 1, z zastrzeżeniem art. 92 ust. 1;”
Podsumowanie: wprowadzenie okresu próbnego z jego wszelkimi konsekwencjami zostało zawieszone.
- Art. 43 ust. 2 pkt 4 – o treści „2. Przy sprawowaniu nadzoru ze starostą współpracują:
4) administrator centralnej ewidencji kierowców –
w zakresie przekazywania informacji o naruszeniach przepisów ruchu drogowego popełnionych przez kierowców, którzy ukończyli szkolenie w danym ośrodku szkolenia kierowców”.
Podsumowanie: Wydaje się to proste i oczywiste, gdyż ciężko współpracować z czymś, co jest wirtualne.
- Art. 44 ust. 1 pkt 2 lit. b – o treści „ Starosta, o którym mowa w art. 28 ust. 3 (właściwy miejscowo ), kontroluje ośrodek szkolenia kierowców:
- b) analiza statystyczna naruszeń przepisów ruchu drogowego popełnionych przez osoby przeszkolone
w tym ośrodku, w okresie 2 lat od dnia uzyskania przez te osoby prawa jazdy określonej kategorii,”
- Art. 44 ust. 3 pkt 2 – o treści „3. Analizę statystyczną,
o której mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a i b, sporządza starosta na podstawie danych uzyskanych:
2) od administratora centralnej ewidencji kierowców – w zakresie informacji o naruszeniach przepisów ruchu drogowego popełnionych przez kierowców, którzy ukończyli szkolenie w danym ośrodku szkolenia kierowców”.
Podsumowanie: Brak informacji z niefunkcjonującej centralnej ewidencji kierowców nie pozwala na realizację zadań nadzorczych przez Starostę. Na marginesie warto zwrócić uwagę na zakres danych dostarczanych Staroście, a stanowiących podstawę doraźnych kontroli. Pod jakim kątem kontrole te będą prowadzone?
- Art. 67 ust. 2 pkt 2 – o treści „2. Przy sprawowaniu nadzoru z marszałkiem województwa współpracują:
2) administrator centralnej ewidencji kierowców –
w zakresie przekazywania informacji o naruszeniach przepisów ruchu drogowego popełnionych przez kierowców, którzy zdali egzamin w danym wojewódzkim ośrodku ruchu drogowego.”
Podsumowanie: sytuacja analogiczna jak przy OSK.
- Art. 82 ust 1 pkt 4 lit. c – o treści: „1. Badaniu psychologicznemu przeprowadzanemu w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem, zwanym dalej „badaniem psychologicznym w zakresie psychologii transportu”, podlega:
4) kierujący motorowerem, pojazdem silnikowym lub tramwajem, jeżeli:
- c) w okresie próbnym popełnił co najmniej dwa wykroczenia w ruchu drogowym przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji;
Podsumowanie: Przesunięcie okresu próbnego zawiesza jego konsekwencje.
- Art. 91 – ze względów na obszerność treści jest trudny do zacytowania w całości. Dotyczy on okresu próbnego, w tym:
- 2-letniego czasu trwania okresu próbnego
- obowiązku ukończenia kursu dokształcającego
w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego
i praktycznego szkolenia w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym - oznakowania pojazdu „zielonym listkiem”
- ograniczenia prędkości poruszania się pojazdem
- zakazu wykonywania pracy zarobkowej jako kierowca
- prowadzenia działalności gospodarczej związanej z prowadzeniem pojazdu
- objęcia okresem próbnym osób, które ponownie uzyskały 24 punkty w 5-letnim okresie po kursie reedukacyjnym, jak również popełniły 3 wykroczenia w okresie próby
- okresu próbnego dla uzyskujących prawo jazdy poza granicami kraju.
Podsumowanie: Zakaz wykonywania zawodu i prowadzenia działalności gospodarczej związanej z transportem nie obejmuje i nie dotyczy osób, które uzyskały stosowną kwalifikację wstępną, określoną w przepisach ustawy
o transporcie drogowym.
- Art. 92 – również, zważywszy na obszerność treści, przedstawiam w skrócie. Dotyczy on warunków przedłużenia okresu próbnego, szczególnie z powodu wykroczeń związanych z przekraczaniem prędkości, naruszeniami bezpieczeństwa w ruchu drogowym, niestosowania się do sygnałów świetlnych itp.
Podsumowanie: Perspektywa przedłużenia okresu próbnego z jego ograniczeniami ma wpłynąć prewencyjnie na potencjalnych sprawców wykroczeń. Warto jednakże zauważyć, że sprawcami największej liczby wykroczeń są kierowcy w wieku 25-39 lat wykorzystujący najczęściej pojazd jako narzędzie pracy. Teoretycznie są to kierujący
z większym stażem niż przewidziany okres próbny.
- Art. 93 – obejmuje zagadnienia organizacji i programu kurs dokształcającego w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego organizowanego przez WORD. Ukończenie takiego kursu będzie obowiązkowe w okresie
8 miesięcy po uzyskaniu prawa jazdy. - Art. 94 – analogicznie prezentuje założenia programowe szkolenia praktycznego w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym organizowanego przez ODTJ. To również będzie obowiązkowy zakres szkolenia w okresie próbnym.
- Art. 95 – jest legitymacją dla ministra ds. transportu do wydania rozporządzeń w zakresie programów szczegółowych do szkoleń wynikających z poprzednich artykułów ustawy.
Podsumowanie: W artykule 95 określono również urzędowe ceny szkoleń na poziomie budzącym zazdrość środowiska szkoleniowego. Przy takich stawkach kurs na kat. B prawa jazdy powinien kosztować 7500 zł!
- Art. 98 – dotyczący nowego systemu naliczania punktów karnych. Przepisy tego artykułu określały zasady nakładania punków, ewidencjonowania oraz usuwania z rejestru kierowców. Wobec zawieszenia, nadal wszystko pozostaje jak dotychczas, czyli można zredukować swoje punkty przez uczestnictwo w szkoleniu.
- Art. 99 ust. 1 pkt 3 lit. c – o treści: „1. Starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na:
3) badanie psychologiczne w zakresie psychologii transportu, jeżeli:
- c) w okresie próbnym popełniła dwa wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji”.
- Art. 99 ust. 1 pkt 4 – o treści: „1. Starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na:
4) kurs reedukacyjny w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, z zastrzeżeniem ust. 3, jeżeli:
- a) przekroczyła liczbę 24 punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego,
- b) w okresie próbnym popełniła co najmniej dwa wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji”.
- Art. 99 ust. 2 pkt 1 lit. b i ust. 3 – dotyczą wzajemnej wymiany informacji między starostą i centralną ewidencją kierowców w zakresie kierowania na kursy reedukacyjne, badania lekarskie i psychologiczne. Realizacja zawieszona wobec niefunkcjonowania CEK.
- Art. 100 – dotyczy organizacji i programu kursów reedukacyjnych:
- w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego
- w zakresie problematyki przeciwalkoholowej
i przeciwdziałania narkomanii.
Podsumowanie: Pewną niekonsekwencją jest przesunięcie wdrożenia przepisów dotyczących programów
i organizacji kursów reedukacyjnych w zakresie problematyki przeciwalkoholowej i przeciwdziałania narkomanii w kontekście niezawieszenia terminu wejścia w życie art. 99 ust. 1 pkt 5. o treści: „Starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na:
5) kurs reedukacyjny w zakresie problematyki przeciwalkoholowej i przeciwdziałania narkomanii, jeżeli kierowała pojazdem w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu.”
Powyższy artykuł, wraz art. 100, powinien funkcjonować już od 01.07.2015 (podstawa art. 139 ust. 2a ustawy
o kierujących).
- Art. 101 – omawia obowiązki osoby skierowanej na badania lub kurs reedukacyjny. Przesunięcie terminu wejścia w życie jest konsekwencją zawieszenia art. 100.
- Art. 102 ust. 1 pkt 2 – dotyczy zatrzymania uprawnień do kierowania przez Starostę w przypadku niewywiązania z terminu dostarczenia zaświadczenia o ukończeniu:
- kursu dokształcającego w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego
- praktycznego szkolenia w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym
- kursów reedukacyjnych.
- Art. 103 ust. 1 pkt 2 i 3 – o treści „Starosta wydaje decyzję administracyjną o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami w przypadku:
2) ponownego przekroczenia liczby 24 punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego w okresie 5 lat od dnia wydania skierowania na kurs reedukacyjny, o którym mowa w art. 99 ust. 1 pkt 4 lit. a;
3) popełnienia w okresie próbnym trzech wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu
w komunikacji;”
Podsumowanie: Jest to bardzo restrykcyjny przepis szczególnie dla kierowców prowadzących pojazdy w związku
z wykonywaną pracą np. przedstawiciele handlowi. Praktyka wskazuje, że okres 5 lat będzie bardzo ciężkim doświadczeniem dla tej grupy kierowców, gdyż nierzadko potrafią oni zdublować liczbę punktów karnych w roku.
- Art. 103 ust. 2 – zobowiązuje administratora centralnej ewidencji kierowców do przekazywania wszelkich informacji stanowiących podstawę do cofnięcia uprawnień do kierowania.
- Art. 105 ust. 1 – daje legitymację do wydania rozporządzeń w zakresie taryfikatora punktów karnych oraz systemu informowania starosty o naruszeniach mogących skutkować cofnięciem lub wstrzymaniem uprawnień do kierowania.
- Art. 105 ust. 2 – ze względu na ciekawą dyrektywę co do sporządzenia przepisów wykonawczych warto poznać jej treść w całości: „W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia się w szczególności konieczność dyscyplinowania kierujących pojazdami do przestrzegania przepisów ustawy, zapobiegania wielokrotnemu naruszaniu przepisów ruchu drogowego oraz zapobiegania uczestnictwu w ruchu drogowym sprawców wielokrotnych naruszeń przepisów ruchu drogowego.”
Podsumowanie: Powyższa dyrektywa jest jednoznacznym wskazaniem dla ministrów wydających rozporządzenie co do celów, jakie mają one osiągnąć. Dotychczas rzadko spotykało się w naszym prawie drogowym tak jednoznaczne określenie celów.
- Art. 112 ust. 1 pkt 1 lit. b – odnosi się do ograniczenia szkolenia osób posiadających uprawnienia do kierowania w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym jedynie do ODTJ.
- Art. 124 ust. 7 – dotyczy obowiązku weryfikacji danych w centralnej ewidencji kierowców przy wymianie prawa jazdy.
- Art. 124 ust. 10 pkt 2 – dotyczy legitymacji dla ministra transportu do wydania rozporządzeń określających harmonogram wymiany prawa jazdy oraz postepowania w przypadku rozbieżności między danymi.
- Art. 125 pkt 10g w zakresie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 20.06.1997 roku Prawo o ruchu drogowym – zawiesza się uchylenie przepisów na okres do wejścia w życie nowych; dotyczy kierowania przez starostę na egzamin sprawdzający kwalifikacje na wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji.
- Art. 125 pkt 13 oraz 16 w zakresie art. 140 ust. 1 pkt 3, 3a i pkt 4 lit. a ustawy z dnia 20.06.1997 roku Prawo o ruchu drogowym – zawiesza się uchylenie przepisów na okres do wejścia w życie nowych, a związanych z uprawnieniami Komendanta Wojewódzkiego Policji do wnioskowania o cofnięcie uprawnień.
- Art. 136 ust. 1-3 – określają zasady postępowania
w stosunku do osób naruszających przepisy i uzyskujące z tego tytułu punkty karne w okresie przejściowym. Chodzi tu przede wszystkim o osoby ukarane punktami, którym okres niezbędny do ich wykreślenia przechodzi na czas obowiązywania nowych przepisów. Wobec faktu przesunięcia terminu wejścia w życie nowych zasad dot. punktów karnych zasady okresu przejściowego również ulegają przesunięciu.
Mamy nadzieję, że przygotowana przez nas analiza pozwoli na ocenę zakresu przesuniętych przepisów, bez konieczności „biegania” po całej ustawie o kierujących, prawie o ruchu drogowym czy kodeksie karnym.
Artykuł opublikowany w Biuletynie Informacyjnym „Prawo Jazdy”, nr 1/20 (2016)